Làng Sảo Há là một ngôi làng nhỏ của người Mông nằm giữa đại ngàn thăm thẳm. Làng thuộc thôn Khó Chơ, xã Vần Chải, huyện Đồng Văn. Có độ cao khoảng 2000m so với mực nước biển, theo tiếng H’Mông, Sảo Há có nghĩa là “thung lũng trên cao”. Cái tên đã nói lên tất cả. Sự xa xôi heo hút cũng như độ nguy hiểm mà bạn phải vượt qua khi đến thăm nơi đây.
Không giống như Lô Lô Chải, làng Sảo Há chưa được định vị chính xác trên Google Maps. Vì thế du khách muốn đến đây có thể tìm kiếm “Khó Chơ”. Từ huyện Yên Minh, bạn phải vượt hết một con đèo trên đường Hạnh Phúc dài gần 17km len lỏi quanh núi. Đến chân dốc Thẩm Mã lại theo chỉ dẫn tìm về xã Vần Chải rồi tiếp tục hỏi đường đến làng.
Đường vào làng chỉ là con đường mòn với đất đá lởm chởm, đồi dốc ngược. Vậy nên du khách chỉ có thể đi xe máy hoặc đi bộ. Người đi xe hai tay căng cứng giữ tay lái. Hai chân luôn phải giữ thăng bằng dưới mặt đất. Đặc biệt, làng Sảo Há không có điện, nước, hay sóng điện thoại. Vì thế bạn hãy chuẩn bị thật kỹ cho chuyến đi của mình.
VẺ ĐẸP CỦA LÀNG SẢO HÁ
Đi hết con dốc, bạn phải qua miếu thờ thần rừng để vào một khu rừng sực nức mùi thơm dễ chịu của cây lanh. Đây là nơi sinh sống của một nhóm hộ Sảo Há, với 22 nóc nhà bao bọc bởi khu rừng nguyên sinh. Ven lối mòn là những ngôi nhà trình tường, tường nhà được ép đất dầy, mái lợp ngói âm dương. Tất cả sinh hoạt của gia đình, chăn nuôi đều ở bên trong dãy tường bằng đá cao khoảng 1,5m.
Khoảng những năm 1957 – 1958, có một nhóm thổ phỉ nổi lên chống chính quyền rất dữ tợn. Cuộc nổi loạn thất bại, thủ lĩnh Vàng Vạn Ly đưa các con trốn trên đỉnh núi này. Sau khi được chiêu hàng, Vàng Vạn Ly đã đưa anh em họ hàng, con cháu định cư ở đây. Có lẽ vì thế mà đồng bào Mông ở làng đều mang họ Vàng giống nhau.
Làng Sảo Há đẹp nhất là vào mùa xuân khi những cây đào nở hoa rực rỡ, mang lại sức sống cho ngôi làng. Mùa hạ, mùa thu thì mây bay lảng bảng trên đường đi. Mùa đông thì lạnh và sương mù bao phủ, âm u cả ngày. Vì thế, ngôi làng không hẳn tịch mịch, rùng rợn như trong phim mà ngược lại rất đỗi yên bình và trầm mặc. Do đó, trong thời gian trở lại đây, làng trở nên nổi tiếng và là điểm đến thách thức cho mọi du khách.
